Zwarte Piet is niet zomaar zwart
Gaper boven drogisterij Herenstraat in Amsterdam.
De Zwarte Piet van Jan Schenkman
Een paar jaar geleden ging ik op uitnodiging van een Amerikaanse onderzoekster met onder andere Quinsy Gario in debat in het bomvolle CREA Theater te Amsterdam over de stelling ‘zwarte piet is racisme’. Voorafgaand aan dit engelstalige debat met voornamelijk kinderloze buitenlandse studenten hield historicus John Helsloot een korte lezing. Hierin werd onder meer gesteld dat in de 15e en 16e eeuw sommige rijke notabelen zich lieten vergezellen door een zwarte bediende. Vervolgens concludeerde hij daaruit dat Zwarte Piet niet meer van deze tijd zou zijn omdat hij in zijn ogen een racistisch stereotype zou zijn. Hij sprak met geen woord over de veel verder gaande geschiedenis van Zwarte Piet. Sterker nog, hij is stellig in zijn oordeel dat het zwartmaken van het gezicht racisme zou zijn. `Dat dit niet pas vanaf 1850 maar veel langer wordt gedaan in heel Europa wordt voor het gemak maar even genegeerd.
Vaak worden de afbeeldingen in dit boek uit 1850 van Jan Schenkman aangehaald als de introductie van Zwarte Piet. Schenkman leefde in Amsterdam en was prominent lid van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, die zich onder meer inzette voor afschaffing van de slavernij. Schenkman schreef zijn boek in de periode dat Nederland zich losmaakte van de slavernij in de koloniën. De zwarte Piet die hij beschreef reed trots op een paard, boven Sint Nicolaas. Mensen die hier een slaaf in zien baseren die aanname op het vooroordeel dat een kleurling in die tijd in dienst van een blanke wel een slaaf moest zijn. Maar slavernij kwam op het Europese vasteland na de 17e eeuw niet meer voor (uitsluitend in de koloniën). Sterker nog, als je in die tijd al iemand met een donkere huidskleur zag in Amsterdam, dan waren het vaak welgestelde moorse handelaren in specerijen (denk aan de kruiden in kruidnootjes en speculaas) zoals je ze nog steeds ziet afgebeeld als gapers boven drogisterijen.
Vaak worden de afbeeldingen in dit boek uit 1850 van Jan Schenkman aangehaald als de introductie van Zwarte Piet. Schenkman leefde in Amsterdam en was prominent lid van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, die zich onder meer inzette voor afschaffing van de slavernij. Schenkman schreef zijn boek in de periode dat Nederland zich losmaakte van de slavernij in de koloniën. De zwarte Piet die hij beschreef reed trots op een paard, boven Sint Nicolaas. Mensen die hier een slaaf in zien baseren die aanname op het vooroordeel dat een kleurling in die tijd in dienst van een blanke wel een slaaf moest zijn. Maar slavernij kwam op het Europese vasteland na de 17e eeuw niet meer voor (uitsluitend in de koloniën). Sterker nog, als je in die tijd al iemand met een donkere huidskleur zag in Amsterdam, dan waren het vaak welgestelde moorse handelaren in specerijen (denk aan de kruiden in kruidnootjes en speculaas) zoals je ze nog steeds ziet afgebeeld als gapers boven drogisterijen.
Roetfeesten
Overigens staat inmiddels vast dat ruim voor dit boek verscheen zwarte piet als metgezel bij het Sinterklaas aanwezig was. Schriftelijk bewijs stamt uit 1828. Om verder terug te kijken, dienen we naar oude gebruiken die in heel Europa voorkwamen te kijken.
Het vermommen van het gezicht door middel van roet in december is een oud Europees gebruik. Bewijzen daarvan vind je onder andere in Cornwall, Engeland Mummer's Day, In Wales Border Morris, in het oosten van Frankrijk in de vorm van Pére Fouettard of op de waddeneilanden Sunderklazen. Roet is voor blanke Europeanen nou eenmaal de meest eenvoudig denkbare vermomming, het is overal beschikbaar, goedkoop en effectief. Daarnaast staat roet symbool voor vruchtbaarheid. In verschillende Europese tradities worden rond 5 december de gezichten van jonge vrouwen met roet ingesmeerd om ze vruchtbaar te maken. Geen van deze regio's had ooit iets met slavernij danwel Afrika te maken en ook deze feesten bestaan al sinds de oude Keltische en Germaanse tijden, voor het Christendom deze feesten ging linken aan Sint Nicolaas. Het wilde geraas van Zwarte Piet gaat terug tot ver in de oudheid. Er bestaat een hele lange traditie om in december met zwartgemaakte gezichten joelend de straat op te gaan, om op zoek te gaan naar stoute kinderen en vrouwen.
Een bekend figuur uit de oudheid is Wodan die twee raven aan de schoorsteen liet luisteren of de kinderen wel zoet waren. Er zijn afbeeldingen van de knecht van Sint-Nicolaas bekend waarbij hij uitgebeeld wordt als een kapitein, als een andere bisschop (sint Rupert) , landloper, harlekijn, kinderschrik, duivel, matroos, schoorsteenveger, indiër, moor, kind, zwarte raaf en clown. Hij is zowel Heintje Pek, Rupert, Ruprecht, Piter, Diego als Elvis. Er zijn ook overeenkomsten met piraten. Hij is na al die jaren gegroeid naar een zeer divers volk met figuren als de Hoofdpiet, Muziekpiet, Profpiet, Wegwijspiet, Rolstoelpiet en Cyberpieten. Dit Pietenvolk werd in 2006 uitgebreid met regenboogpieten. En na al die eeuwen Europese kinderfolklore is daar nu dan ook nog eens het idee geopperd dat Zwarte Piet racisme zou zijn. Kortom, Zwarte Piet is een mysterieus figuur die niet in één hokje is te plaatsen.
Het vermommen van het gezicht door middel van roet in december is een oud Europees gebruik. Bewijzen daarvan vind je onder andere in Cornwall, Engeland Mummer's Day, In Wales Border Morris, in het oosten van Frankrijk in de vorm van Pére Fouettard of op de waddeneilanden Sunderklazen. Roet is voor blanke Europeanen nou eenmaal de meest eenvoudig denkbare vermomming, het is overal beschikbaar, goedkoop en effectief. Daarnaast staat roet symbool voor vruchtbaarheid. In verschillende Europese tradities worden rond 5 december de gezichten van jonge vrouwen met roet ingesmeerd om ze vruchtbaar te maken. Geen van deze regio's had ooit iets met slavernij danwel Afrika te maken en ook deze feesten bestaan al sinds de oude Keltische en Germaanse tijden, voor het Christendom deze feesten ging linken aan Sint Nicolaas. Het wilde geraas van Zwarte Piet gaat terug tot ver in de oudheid. Er bestaat een hele lange traditie om in december met zwartgemaakte gezichten joelend de straat op te gaan, om op zoek te gaan naar stoute kinderen en vrouwen.
Een bekend figuur uit de oudheid is Wodan die twee raven aan de schoorsteen liet luisteren of de kinderen wel zoet waren. Er zijn afbeeldingen van de knecht van Sint-Nicolaas bekend waarbij hij uitgebeeld wordt als een kapitein, als een andere bisschop (sint Rupert) , landloper, harlekijn, kinderschrik, duivel, matroos, schoorsteenveger, indiër, moor, kind, zwarte raaf en clown. Hij is zowel Heintje Pek, Rupert, Ruprecht, Piter, Diego als Elvis. Er zijn ook overeenkomsten met piraten. Hij is na al die jaren gegroeid naar een zeer divers volk met figuren als de Hoofdpiet, Muziekpiet, Profpiet, Wegwijspiet, Rolstoelpiet en Cyberpieten. Dit Pietenvolk werd in 2006 uitgebreid met regenboogpieten. En na al die eeuwen Europese kinderfolklore is daar nu dan ook nog eens het idee geopperd dat Zwarte Piet racisme zou zijn. Kortom, Zwarte Piet is een mysterieus figuur die niet in één hokje is te plaatsen.
De begeleiders van Sint Nicolaas in Zwitserland heten Schmutzli.
Wodan met zijn zwarte helpers Huginn en Muninn
Saint Nicolas met Père Fouettard
Harlekijn uit de commedia dell'arte (±1670)
Een muziekpiet
Knecht van Sinterklaas, gedateerd 1800
Een geschoren Sint ±1780
Een obsessie voor slavernij
Tijdens het debat werd al snel duidelijk hoe een aantal van de tegenstanders Zwarte Pieten zagen. Volgens hen droegen Zwarte Pieten gouden oorringen, hadden ze dikke rode lippen (zoals wel meer clowns doen), waren ze allemaal dom (zo zien kinderen dat niet), hadden ze allemaal kroeshaar (pruiken met grotere zwarte krullen komen vaker voor) en spraken ze allemaal met een Surinaams accent (sinds de jaren 80 niet meer op de tv). Ik vroeg aan hen of ze wel eens naar het Sinterklaasjournaal hadden gekeken? Nee dus. Kortom, bijna alle kritieken die werden en nog steeds worden geuit ten aanzien van Zwarte Piet berusten op oude afbeeldingen die eerder de uitzondering dan de norm zijn.
Een opgewonden Surinaamse vrouw trok parallellen tussen Hoofdpiet en de zwarte opzichters op de Surinaamse plantages. Volgens haar was een tekening van de pakjesboot een regelrechte kopie van een tekening van een slavenboot. Dit waren mensen die zich ‘gekrenkt voelden’ vanwege het slavernijverleden van hun voorouders en Zwarte Piet zien als een afspiegeling daarvan. Kortom, wat hier wordt (en nog steeds word t gedaan) is drie totaal verschillende zaken die niets met elkaar te maken hebben op één hoop gooien: slavernij, hedendaags racisme en Sinterklaas.
Een van de hardnekkigste misverstanden rondom Zwarte Piet is het woord ‘knecht’. De knecht van Sint-Nicolaas was meestal degene die als taak had om uit te zoeken of kinderen wel zoet waren geweest. Zwarte Piet werd tot in de jaren 20 ook wel Knecht Ruprecht genoemd, wat in Duitsland nog gangbaar is. En dat personage verwijst op zijn beurt weer naar zowel de duivel als naar de Oostenrijkse bisschop Sint Rupert. Op de website van het Rijksmuseum is een prent terug te vinden uit 1800 waarop een opmerkelijke knecht naast Sint Nicolaas staat afgebeeld: een blanke man, voornaam gekleed als een kapitein. In het boek ‘Sint Nicolaas en zijn knecht’ van Jan Schenkman uit 1845 is de knecht een zwarte man zonder hoofddeksel met een harembroek. Die knecht kreeg zeer verantwoordelijke taken, zoals het beheren van het geld van Sint Nicolaas en zat ook op een paard. Daarnaast droeg de knecht in de eerste versie van Schenkmans boek Indiase kledij die doet denken aan Saracenen. Wat de relatie tussen Sint en Piet betreft zijn er ook treffende overeenkomsten met dat andere beroemde duo uit Spanje: de oude grijsaard Don Quichote en zijn knecht de la Mancha, geschreven in 1605.
in een latere druk draagt de zwarte knecht kleding die indertijd ook door clowns als Grimaldi werd gedragen en een baret met veer. In een andere afbeelding van Sint Nicolaas uit dezelfde periode draagt de Sint geen mijter maar een baret met veer. De laatste jaren is de rol van Piet steeds prominenter geworden. Hij is een held geworden die een stokoude man door zijn feest sleurt. In de vele Sinterklaasfilms die er zijn gemaakt draait alles rondom de Pieten voor de vrolijke noot zorgen rond de wat saaie grijsaard Sinterklaas. In die films zijn het overigens meestal blanke mannen die als kind te weinig kadootjes van de Sint kregen en nu zinnen op wraak die de rol van boef vertolken.
Een opgewonden Surinaamse vrouw trok parallellen tussen Hoofdpiet en de zwarte opzichters op de Surinaamse plantages. Volgens haar was een tekening van de pakjesboot een regelrechte kopie van een tekening van een slavenboot. Dit waren mensen die zich ‘gekrenkt voelden’ vanwege het slavernijverleden van hun voorouders en Zwarte Piet zien als een afspiegeling daarvan. Kortom, wat hier wordt (en nog steeds word t gedaan) is drie totaal verschillende zaken die niets met elkaar te maken hebben op één hoop gooien: slavernij, hedendaags racisme en Sinterklaas.
Een van de hardnekkigste misverstanden rondom Zwarte Piet is het woord ‘knecht’. De knecht van Sint-Nicolaas was meestal degene die als taak had om uit te zoeken of kinderen wel zoet waren geweest. Zwarte Piet werd tot in de jaren 20 ook wel Knecht Ruprecht genoemd, wat in Duitsland nog gangbaar is. En dat personage verwijst op zijn beurt weer naar zowel de duivel als naar de Oostenrijkse bisschop Sint Rupert. Op de website van het Rijksmuseum is een prent terug te vinden uit 1800 waarop een opmerkelijke knecht naast Sint Nicolaas staat afgebeeld: een blanke man, voornaam gekleed als een kapitein. In het boek ‘Sint Nicolaas en zijn knecht’ van Jan Schenkman uit 1845 is de knecht een zwarte man zonder hoofddeksel met een harembroek. Die knecht kreeg zeer verantwoordelijke taken, zoals het beheren van het geld van Sint Nicolaas en zat ook op een paard. Daarnaast droeg de knecht in de eerste versie van Schenkmans boek Indiase kledij die doet denken aan Saracenen. Wat de relatie tussen Sint en Piet betreft zijn er ook treffende overeenkomsten met dat andere beroemde duo uit Spanje: de oude grijsaard Don Quichote en zijn knecht de la Mancha, geschreven in 1605.
in een latere druk draagt de zwarte knecht kleding die indertijd ook door clowns als Grimaldi werd gedragen en een baret met veer. In een andere afbeelding van Sint Nicolaas uit dezelfde periode draagt de Sint geen mijter maar een baret met veer. De laatste jaren is de rol van Piet steeds prominenter geworden. Hij is een held geworden die een stokoude man door zijn feest sleurt. In de vele Sinterklaasfilms die er zijn gemaakt draait alles rondom de Pieten voor de vrolijke noot zorgen rond de wat saaie grijsaard Sinterklaas. In die films zijn het overigens meestal blanke mannen die als kind te weinig kadootjes van de Sint kregen en nu zinnen op wraak die de rol van boef vertolken.
'Zwarte Piet is niet te verkopen aan het buitenland'
Een van de meest gehoorde kritieken op Zwarte Piet is dat Nederland Zwarte Piet niet zou kunnen uitleggen aan het buitenland. Sunny Bergman ging verkleed als Zwarte Piet lopen in een park in Engeland voor haar documentaire om dit aan te tonen. Wat ze hier vooral mee aantoonde is dat als engelsen of Amerikanen Zwarte Piet niet kennen, ze moeten denken aan ‘black minstrels’. De ‘black minstrel’ shows waren omstreeks 1850 de meest populaire theatervorm van Amerika en Engeland. Het betrof hier meestal (niet altijd!) blanke mannen met zwart gemaakte gezichten die muziek maakten en grappen maakten. Er rust in de V.S. nog steeds een taboe op deze shows die door overgevoelige types als grievend worden beschouwd. Dit verklaart de overspannen reactie van de voorzitster van de VN-werkgroep ‘Afrikaanse afstammelingen’ Verene Shepherd. Zij ziet, vanuit de Jamaicaanse cultuur, in de Zwarte Pieten een voortzetting van deze bespottingen. Het is ontluisterend dat iemand in deze positie niet eerst wat beter onderzoek heeft gedaan naar de herkomst van Zwarte Piet, haar bevindingen zijn volledig gebaseerd op de uiterlijke overeenkomsten tussen zwarte piet en black minstrels.
Als een feest niet valt te verkopen aan het buitenland dan wil dat nog niet zeggen dat het daarom 'fout' is. De gay pride valt niet te verkopen aan Jehova's of moslims uit Mekka, de Amerikaanse rodeo valt niet te verkopen aan het hindoestaanse Madurai en in Nederland zullen we ook nooit het Phillipijnse paasfeest, waarbij mannen zich laten vastspijkeren op kruizen, overnemen. Het zomercarnaval in Rotterdam valt ook niet te verkopen aan Noord-Amerikaanse Indianen of aan feministische organisaties. In al die gevallen zul je door onwetendheid over elkanders culturele gebruiken, stuiten op onbegrip.
Als een feest niet valt te verkopen aan het buitenland dan wil dat nog niet zeggen dat het daarom 'fout' is. De gay pride valt niet te verkopen aan Jehova's of moslims uit Mekka, de Amerikaanse rodeo valt niet te verkopen aan het hindoestaanse Madurai en in Nederland zullen we ook nooit het Phillipijnse paasfeest, waarbij mannen zich laten vastspijkeren op kruizen, overnemen. Het zomercarnaval in Rotterdam valt ook niet te verkopen aan Noord-Amerikaanse Indianen of aan feministische organisaties. In al die gevallen zul je door onwetendheid over elkanders culturele gebruiken, stuiten op onbegrip.
Dit is een katholieke processie in Sevilla, Santa Semana. Een processie die al eeuwen bestaat.
Als je dit door de straten van New York zou houden, dan kan je zeer afkeurende reacties verwachten.
Als je dit door de straten van New York zou houden, dan kan je zeer afkeurende reacties verwachten.
Nee, dit is niet de Gay Pride. Kanamara Matsuri is een Japans feest van de vruchtbaarheid. Een feest die in grote delen van de wereld ondenkbaar zou zijn.
Sinterklaas en slavernij
Een van de oude verhalen die over Sint Nicolaas de ronde doet is het verhaal van het Ethiopische weeskind Piter die als slaaf te koop werd aangeboden op een slavenmarkt. Sint Nicolaas, fervent tegenstander van de slavenhandel, kocht hem en liet hem vervolgens vrij. Hierop besloot Piter om om bij Sint Nicolaas te blijven werken als knecht.
Een ander zeer oud en bekend verhaal over Sinterklaas luid als volgt: drie jongens bleven een ‘moriaan’ bespotten om zijn zwarte huidskleur. Sint stopte ze, om ze een lesje te leren, in een enorme inktpot waardoor ze zwarter werden dan de moriaan zelf. Het verhaal eindigt met de woorden ‘Ach, lieve kinderen, spot toch niet als gij iets vreemds aan anderen ziet.’ Sint Nicolaas is van oudsher een figuur geweest die op scholen werd ingezet om pesters te corrigeren.
Een ander zeer oud en bekend verhaal over Sinterklaas luid als volgt: drie jongens bleven een ‘moriaan’ bespotten om zijn zwarte huidskleur. Sint stopte ze, om ze een lesje te leren, in een enorme inktpot waardoor ze zwarter werden dan de moriaan zelf. Het verhaal eindigt met de woorden ‘Ach, lieve kinderen, spot toch niet als gij iets vreemds aan anderen ziet.’ Sint Nicolaas is van oudsher een figuur geweest die op scholen werd ingezet om pesters te corrigeren.
Hoe nu verder met Piet?
Na 5 jaar zwartenpietendiscussie zouden we eens de balans moeten opmaken. De discussie over Zwarte Piet heeft geleidt tot méér racisme, méér polarisatie, meer beveiliging bij de nationale intocht en meer agressie tegenover zwarte pieten en afbeeldingen van Zwarte Piet. Zowel voor- als tegenstanders van zwarte piet beschuldigen en bedreigen elkaar over en weer. Het sinterklaasjournaal en de landelijke intocht zijn minder populair geworden en lokale intochten en initiatieven waarbij Zwarte Pieten juist wel in ere worden gehouden worden beter bezocht. Er zijn bedreigingen geuit naar zowel naar intochtcomitees die Zwarte Pieten blijven hanteren als naar tegenstanders van Zwarte Piet zoals Sylvana Simons. Bij sommige intochten werden er dit jaar voor het eerst botjes in het haar en luipaardvellen bij sommige pieten gezien maar verschenen ook weer meer demonstranten tegen Zwarte Piet. Verschillende politieke partijen hebben een duidelijk standpunt ingenomen (PVV, DENK) terwijl het Sinterklaasfeest juist voor iedereen zou moeten zijn, ongeacht politieke voorkeur. Kortom, we kunnen rustig stellen dat de ingevoerde pogingen om het Sinterklaasfeest te wijzigen meer problemen hebben veroorzaakt dan opgelost. Piet 2.0 zit boordevol bugs. En het ziet er niet naar uit dat die zullen verdwijnen als we op deze wijze door blijven gaan.
Wat zijn de grootste problemen van Piet 2.0?
- De tegenstanders van zwarte piet zijn er zich niet voldoende van bewust dat kritiek op Zwarte Piet voor zeer veel mensen als zeer kwetsend is ervaren. Veel vrijwilligers die jarenlang onbekommerd kinderen hebben vermaakt als Zwarte Piet werden ten onrechte uitgemaakt voor 'racist' terwijl 'ras' wel het laatste was waar deze vrijwilligers zich mee bezig hielden. Deze pieten 'van de werkvloer van Sinterklaas' voelen zich beledigd, niet gehoord en gepasseerd en worden gedwongen een standpunt in te nemen in iets waar ze helemaal geen trek in hebben. Zolang de Pieten ieder kind gelijkwaardig blijven behandelen is er geen enkele sprake van 'racisme'.
- Iedere grote wijziging stuit op verzet, omdat dit gezien wordt als 'toegeven aan zeurpieten'.
- Het zijn niet de kinderen die wel of niet problemen hebben en maken met traditionele zwarte pieten, maar volwassenen.
- Een paar roetvegen zijn ongeschikt voor kleine gemeentes en bijeenkomsten waarbij vermomming van groot belang is. Wat eigenlijk al jaren door meerdere pieten werd gedaan is het gezicht wel roetzwart te schminken maar niet de nek, hals en handen.
- Helaas zijn er nog veel mensen die het woord 'zwart' gebruiken om een bepaalde bevolkingsgroep aan te duiden. Dit is komen overwaaien uit een land dat niet bepaald een voorbeeldfunctie heeft op het gebied van racisme. Hier moeten we dus van af in plaats van de polariserende woorden wit en zwart te gebruiken. Zwart is geen huidskleur maar wel de kleur van roet. Wie zwart als huidskleur blijft noemen blijft het probleem houden met een lange reeks aan symbolen en gezegden die zwart aan iets negatiefs koppelen.
-Gekleurde Pieten zijn nooit echt geaccepteerd als goed alternatief en veroorzaken meer problemen dan dat ze ze oplossen.
Piet 3.0
- Minder media-aandacht aan het kleine groepje klagers en veel meer aandacht aan hoe het feest werkelijk wordt gefeest door miljoenen Nederlanders.
- Zwarte Piet is gelijkwaardig aan Sinterklaas, niet ondergeschikt.
- Laat de vrijwilligers zelf beslissen over het uiterlijk van Piet.
- Iedere Piet is een ander individu.
- Politieke partijen dienen zich afzijdig te houden van het Sinterklaasfeest.
- Kleurpieten wekken meer ergernis dan bijval op.
- Roetpieten: varieer in de hoeveelheid schmink, van geheel zwart tot vegen.
Zwarte Piet is een mythische figuur die gelijkwaardig is aan Sinterklaas. Het feit dat Zwarte Piet niets heeft te maken met het koloniale verleden van Nederland moet meer bekendheid krijgen bij het publiek. 'Lespakketten' waarbij gesteld wordt dat 'karikaturen beledigend zijn' moeten linea recta de prullenbak in. Je kan beter kinderen leren zich te gedragen als Sinterklaas: 'ga boven bespottingen staan, zet pesters op hun plaats en blijf respectvol'. De problemen worden door mensen die zich 'gekwetst voelen' gemaakt, niet door degenen die wél in staat zijn om 'ras' los te zien van de figuur 'zwarte piet'.
Een paar adviezen:
- Laat niet alleen de Sint op een paard rijden, maar ook Hoofdpiet, om de gelijkwaardigheid te onderstrepen. Opapiet met een mijter, naast Sinterklaas, mag ook.
- De make-up: zwart of roetveeg, géén kleur. Ieder onderzoek laat weer duidelijk zien dat er totaal geen draagkracht is voor gekleurde Pieten. Ze wekken meer ergernis op bij Nederlanders dan dat ze worden omarmd. Het argument dat 'kinderen het allemaal wel leuk vinden' geldt veel meer voor zwarte pieten.
- Verschillende haardrachten. Dit was eigenlijk al langer gangbaar (denk bv aan muziekpiet), maar nu meer dan ooit. Alles moet kunnen, in alle kleuren en stijlen maar ook het eigen haar. Er zijn weinig mensen die moeite hebben met verschillende haarstijlen.
- Vrijheid in sieraden. Iedere Piet bepaald zelf wel of die wel of niet oorbellen wil dragen. Hoe meer diversiteit, hoe beter. Een enkele Piet met oorbellen moet kunnen, maar allemaal is onnodig.
- Vrijheid in make-up. Als een Piet rode lippen wil, dan moet dat kunnen. Als een Piet geen rode lippen wil, ook. Iedere Piet is een ander individu en dit mag ook in de kleding zichtbaar zijn. Extra grote rode lippen worden al lang niet meer geschminkt.
Sander Kessels,
Stichting Sint.
(laatste update 13-11-2018)
Wat zijn de grootste problemen van Piet 2.0?
- De tegenstanders van zwarte piet zijn er zich niet voldoende van bewust dat kritiek op Zwarte Piet voor zeer veel mensen als zeer kwetsend is ervaren. Veel vrijwilligers die jarenlang onbekommerd kinderen hebben vermaakt als Zwarte Piet werden ten onrechte uitgemaakt voor 'racist' terwijl 'ras' wel het laatste was waar deze vrijwilligers zich mee bezig hielden. Deze pieten 'van de werkvloer van Sinterklaas' voelen zich beledigd, niet gehoord en gepasseerd en worden gedwongen een standpunt in te nemen in iets waar ze helemaal geen trek in hebben. Zolang de Pieten ieder kind gelijkwaardig blijven behandelen is er geen enkele sprake van 'racisme'.
- Iedere grote wijziging stuit op verzet, omdat dit gezien wordt als 'toegeven aan zeurpieten'.
- Het zijn niet de kinderen die wel of niet problemen hebben en maken met traditionele zwarte pieten, maar volwassenen.
- Een paar roetvegen zijn ongeschikt voor kleine gemeentes en bijeenkomsten waarbij vermomming van groot belang is. Wat eigenlijk al jaren door meerdere pieten werd gedaan is het gezicht wel roetzwart te schminken maar niet de nek, hals en handen.
- Helaas zijn er nog veel mensen die het woord 'zwart' gebruiken om een bepaalde bevolkingsgroep aan te duiden. Dit is komen overwaaien uit een land dat niet bepaald een voorbeeldfunctie heeft op het gebied van racisme. Hier moeten we dus van af in plaats van de polariserende woorden wit en zwart te gebruiken. Zwart is geen huidskleur maar wel de kleur van roet. Wie zwart als huidskleur blijft noemen blijft het probleem houden met een lange reeks aan symbolen en gezegden die zwart aan iets negatiefs koppelen.
-Gekleurde Pieten zijn nooit echt geaccepteerd als goed alternatief en veroorzaken meer problemen dan dat ze ze oplossen.
Piet 3.0
- Minder media-aandacht aan het kleine groepje klagers en veel meer aandacht aan hoe het feest werkelijk wordt gefeest door miljoenen Nederlanders.
- Zwarte Piet is gelijkwaardig aan Sinterklaas, niet ondergeschikt.
- Laat de vrijwilligers zelf beslissen over het uiterlijk van Piet.
- Iedere Piet is een ander individu.
- Politieke partijen dienen zich afzijdig te houden van het Sinterklaasfeest.
- Kleurpieten wekken meer ergernis dan bijval op.
- Roetpieten: varieer in de hoeveelheid schmink, van geheel zwart tot vegen.
Zwarte Piet is een mythische figuur die gelijkwaardig is aan Sinterklaas. Het feit dat Zwarte Piet niets heeft te maken met het koloniale verleden van Nederland moet meer bekendheid krijgen bij het publiek. 'Lespakketten' waarbij gesteld wordt dat 'karikaturen beledigend zijn' moeten linea recta de prullenbak in. Je kan beter kinderen leren zich te gedragen als Sinterklaas: 'ga boven bespottingen staan, zet pesters op hun plaats en blijf respectvol'. De problemen worden door mensen die zich 'gekwetst voelen' gemaakt, niet door degenen die wél in staat zijn om 'ras' los te zien van de figuur 'zwarte piet'.
Een paar adviezen:
- Laat niet alleen de Sint op een paard rijden, maar ook Hoofdpiet, om de gelijkwaardigheid te onderstrepen. Opapiet met een mijter, naast Sinterklaas, mag ook.
- De make-up: zwart of roetveeg, géén kleur. Ieder onderzoek laat weer duidelijk zien dat er totaal geen draagkracht is voor gekleurde Pieten. Ze wekken meer ergernis op bij Nederlanders dan dat ze worden omarmd. Het argument dat 'kinderen het allemaal wel leuk vinden' geldt veel meer voor zwarte pieten.
- Verschillende haardrachten. Dit was eigenlijk al langer gangbaar (denk bv aan muziekpiet), maar nu meer dan ooit. Alles moet kunnen, in alle kleuren en stijlen maar ook het eigen haar. Er zijn weinig mensen die moeite hebben met verschillende haarstijlen.
- Vrijheid in sieraden. Iedere Piet bepaald zelf wel of die wel of niet oorbellen wil dragen. Hoe meer diversiteit, hoe beter. Een enkele Piet met oorbellen moet kunnen, maar allemaal is onnodig.
- Vrijheid in make-up. Als een Piet rode lippen wil, dan moet dat kunnen. Als een Piet geen rode lippen wil, ook. Iedere Piet is een ander individu en dit mag ook in de kleding zichtbaar zijn. Extra grote rode lippen worden al lang niet meer geschminkt.
Sander Kessels,
Stichting Sint.
(laatste update 13-11-2018)
Fragment uit het boek "Sinterklaas" van Charlotte Dematons uit 2007.
Inmiddels zijn we op het dieptepunt belandt dat de zogenaamde anti-racistische acties meer racisme hebben veroorzaakt dan voorkomen.
Dit zijn stereotypes. En, doet dat pijn?
Hier komt de roe vandaan... van de schoorsteenveger...